Τί είναι η νυχτερινή ενούρηση στα παιδιά

Ένα παιδί παρουσιάζει νυχτερινή ενούρηση όταν ουρεί στο κρεβάτι του, τη νύχτα, κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Ονομάζεται «πρωτοπαθής» όταν τα παιδιά εμφανίζουν ανέκαθεν ακράτεια δηλαδή δεν σταμάτησαν ποτέ να κατουριούνται στον ύπνο τους. Ονομάζεται «δευτεροπαθής» όταν τα παιδιά εμφανίζουν ακράτεια ύστερα από μία περίοδο 6 μηνών κατά την οποία παρέμεναν στεγνά.

Βέβαια τυχαία και σποραδικά επεισόδια ενούρησης μπορούν να συμβούν σε κάθε παιδί χωρίς αυτό να είναι παθολογικό.

Τα περισσότερα παιδιά μαθαίνουν την τουαλέτα ανάμεσα στο 2ο και 4ο έτος της ζωής τους. Κατά το 5ο έτος, το 20% των παιδιών συνεχίζει να παρουσιάζει νυχτερινή ενούρηση. Μάλιστα τα αγόρια εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά σε σχέση με τα κορίτσια (2 προς 1). Επίσης παίζει ρόλο και η κληρονομικότητα (γονιός που παρουσίαζε νυχτερινή ενούρηση).

Η νυχτερινή ενούρηση μας προβληματίζει όταν συνεχίζεται μετά το 6ο έτος της ηλικίας και με συχνότητα τουλάχιστον 2 φορές το μήνα. Επίσης, όταν η ενούρηση είναι δευτεροπαθής δηλαδή το παιδί έχει αποκτήσει καλό έλεγχο των σφιγκτήρων του για τουλάχιστον 6 μήνες αλλά ξεκινάει ξανά να κατουριέται τα βράδια. Σε αυτές τις περιπτώσεις το παιδί θα πρέπει να διερευνηθεί για τυχόν υποκείμενο πρόβλημα.

Πρόκειται για ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα στο οποίο εμπλέκεται η γενετική προδιάθεση. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ακράτεια οφείλεται σε καθυστερημένη ωρίμανση των τμημάτων του νευρικού συστήματος που ελέγχουν την ουροδόχο κύστη. Αυτή η ωρίμανση μπορεί να επέλθει σε διαφορετικές ηλικίες. Επίσης η ουροδόχος κύστη του παιδιού μπορεί ακόμα να μην είναι αρκετά αναπτυγμένη ώστε να συγκρατεί μεγάλη ποσότητα ούρων. Επιπλέον το παιδί μπορεί να μην αντιλαμβάνεται στον ύπνο ότι η κύστη του είναι γεμάτη και ότι πρέπει να σηκωθεί για να πάει στην τουαλέτα.

Η δευτεροπαθής ενούρηση μπορεί να οφείλεται σε ένα νέο στρεσογόνο παράγοντα όπως η γέννηση ενός μωρού, μία ασθένεια, ένας θάνατος ή ακόμα και ένα διαζύγιο.

Είναι γεγονός όμως ότι η νυχτερινή ενούρηση μπορεί να οφείλεται σε οργανικά αίτια και αυτό το ενδεχόμενο πρέπει να ελέγχεται. Για παράδειγμα μπορεί να οφείλεται σε ανατομικά ή λειτουργικά προβλήματα της σπονδυλικής στήλης (δισχιδής ράχη) ή της ουροδόχου κύστης (νευρογενής κύστη).

Σπανιότερα συνδέεται με παθήσεις όπως ο διαβήτης, η ουρολοίμωξη ή η δυσκοιλιότητα. Πολλές φορές τα συμπτώματα μας βοηθούν να εντοπίσουμε το πρόβλημα για παράδειγμα στο διαβήτη εκδηλώνεται πολυουρία. Στην ουρολοίμωξη συνυπάρχει τσούξιμο, έπειξη για ούρηση και συχνουρία.

Αν το παιδί μετά τα έξι χρόνια του εξακολουθεί να βρέχει το κρεβάτι του, καλό είναι να εκτιμηθεί το θέμα από τον παιδίατρο. Αρχικά, ο γιατρός θα ζητήσει ορισμένες απλές και ανώδυνες εξετάσεις, ούτως ώστε να αποκλείσει τυχόν οργανικά αίτια τις ενούρησης. Πότε λοιπόν θα πάμε στο γιατρό ;

• Νυχτερινή ενούρηση που συνεχίζεται μετά την ηλικία των 6 ετών.

• Ημερήσια ακράτεια ούρων μετά την ηλικία των 5 ετών.

• Νυχτερινή ενούρηση σε ένα παιδί που προηγούμενα δεν εμφάνιζε πρόβλημα (δευτεροπαθής).

• Αν υπάρχουν και άλλα συνοδά συμπτώματα όπως πολυουρία, συχνουρία, δυσουρία, δυσκοιλιότητα.

Τις περισσότερες φορές τα παιδιά ξεπερνούν μόνα τους αυτή τη συνήθεια. Μόνο το 5% των δεκάχρονων εξακολουθούν και εμφανίζουν νυχτερινή ενούρηση.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ενούρηση γίνεται ακούσια και ασυνείδητα και πως η καλή ψυχολογία είναι το κλειδί για να ξεπεραστεί το πρόβλημα. Οι περισσότεροι γονείς δυσαρεστούνται όταν καλούνται να αλλάζουν και να πλένουν συνεχώς σεντόνια. Ωστόσο δεν πρέπει να δείχνουν το θυμό τους. Το παιδί πρέπει να καταλάβει πως δεν είναι δικό του σφάλμα. Τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας δεν θα πρέπει να πειράζουν και να κοροϊδεύουν το παιδί αλλά αντίθετα να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με λεπτότητα. Συνήθως η ενούρηση προκαλεί αμηχανία στο παιδί κι έτσι μπορεί να αρνείται να κοιμηθεί σε ένα φιλικό σπίτι.

Υπάρχουν μερικοί απλοί κανόνες που θα βοηθήσουν την κατάσταση:

1. Το παιδί δεν πρέπει να πίνει ροφήματα προτού πέσει για ύπνο. Ωστόσο μην αφήνετε το παιδί να κοιμηθεί τελείως διψασμένο (ήπιος περιορισμός της πρόσληψης υγρών).

2. Τα παιδί πρέπει να μάθει να ουρεί προτού κοιμηθεί

3. Τυλίξτε το στρώμα με ένα πλαστικό κάλυμμα

4. Αν το παιδί ουρεί στο κρεβάτι του και είναι αρκετά μεγάλο ζητήστε τη βοήθειά του για να αλλάξετε τα σεντόνια. Αυτή η κίνηση δεν θα πρέπει να φαίνεται σαν τιμωρία, αλλά σαν μία άσκηση προσωπικής ανάληψης ευθυνών

5. Ένα ημερολόγιο στο οποίο το παιδί θα κολλάει ένα αυτοκόλλητο αστέρι ύστερα από κάθε στεγνή νύχτα. Παρέχει κίνητρα. Αυτή η μέθοδος έχει αποδειχθεί αποτελεσματική για κάποια παιδιά.

6. Μη βιάζεστε να βγάλετε τη βραδινή πάνα αν το παιδί δεν νιώθει έτοιμο γι αυτό το βήμα

7. Τα ξυπνητήρια ενούρησης συνιστώνται ειδικά για μεγαλύτερα παιδιά που θέλουν να απαλλαγούν από το πρόβλημα. Αποτελούνται από μία συσκευή που ανιχνεύει την υγρασία. Οι πρώτες σταγόνες ενεργοποιούν το ξυπνητήρι, το παιδί ξυπνάει και διακόπτει την ούρηση. Αν το παιδί έχει κίνητρα και είναι πρόθυμο να χρησιμοποιήσει το ξυπνητήρι για 1-2 μήνες, τα ποσοστά επιτυχίας είναι πολύ υψηλά.

Υπάρχουν ορισμένα φάρμακα για την αντιμετώπιση της νυχτερινής ενούρησης. Επειδή η ενούρηση είναι ένα πρόβλημα που σχετίζεται με την ανάπτυξη του παιδιού και τείνει να βελτιώνεται με την ωρίμανση, οι κίνδυνοι και τα οφέλη αυτών των φαρμάκων πρέπει να αξιολογούνται προσεκτικά πριν τη χορήγηση. Ο γιατρός σας θα σας κατευθύνει.

Κλείνοντας ας δούμε τα βασικά σημεία για την αντιμετώπιση της ενούρησης:

• Μην τιμωρείτε και μην το κάνετε θέμα στο παιδί.

• Στηρίξτε το παιδί αν αυτό αισθάνεται άσχημα.

• Μην του δίνεται υγρά πριν από τη βραδινή κατάκλιση.

• Μάθετε στο παιδί να ουρεί πριν κοιμηθεί.

• Χρησιμοποιήστε ένα ημερολόγιο με αυτοκόλλητα αστέρια για επιβράβευση μετά από στεγνές νύχτες.

• Χρησιμοποιήστε ένα ξυπνητήρι ενούρησης.