Ήταν 22 Μαρτίου 2020 και ο Ε.Ο.Δ.Υ ενημέρωνε για 94 κρούσματα του νέου Κορωνοϊού στη χώρα. Με το συνολικό αριθμό των κρουσμάτων εκείνη την ημερομηνία, να ανέρχεται στα 624. Το ίδιο βράδυ ο Πρωθυπουργός ανακοίνωνε μέσω διαγγέλματος στον Ελληνικό λαό, την απαγόρευση κάθε άσκοπης κυκλοφορίας και μετακίνησης πολιτών. Η απαγόρευση αφορούσε στο σύνολο της επικράτειας και ήταν η απαρχή του τρίμηνου lockdown που βιώσαμε. Μία επίπονη περίοδος για τους Έλληνες, η οποία συνοδεύθηκε από το επίτευγμα της εξαφάνισης του ιού από τη χώρα.
Γράφει ο Γιάννης Γερ. Ζαπάντης
Η συγκεκριμένη απόφαση αποτέλεσε την κορωνίδα των περιοριστικών μέτρων, με τα οποία η χώρα “μπήκε στον αναπνευστήρα” τους επόμενους μήνες. Στο τότε μήνυμα του ο Πρωθυπουργός εξήγησε σε δραματικούς τόνους την αναγκαιότητα της λήψης της. “Είναι ίσως το τελευταίο βήμα μιας οργανωμένης δημοκρατικής πολιτείας”, είχε πει χαρακτηριστικά. “Που όμως πρέπει να γίνει εγκαίρως για να μη γίνει μάταιο. Γιατί ο χρόνος δεν μετριέται σε ημέρες, αλλά σε ώρες και απαιτούνται τολμηρές και γρήγορες πρωτοβουλίες”.
Η ημερήσια αναφορά κρουσμάτων της 22ας Μαρτίου 2020 από τον Ε.Ο.Δ.Υ, η οποία δρομολόγησε τις εξελίξεις για την εφαρμογή του lockdown.
Ακολούθησε η περίοδος που οι Έλληνες στη συντριπτική τους πλειοψηφία – με ελάχιστες εξαιρέσεις – τήρησαν τα μέτρα. Δημιουργήθηκε έτσι το Ελληνικό υγειονομικό success story.
Η Ελλάδα αποτέλεσε το φωτεινό παράδειγμα στην υφήλιο.
Διαρκείς ήταν οι διθύραμβοι από το διεθνή τύπο. Αμέτρητα κολακευτικά σχόλια, για την εγρήγορση, την οργάνωση και την πειθαρχία των Ελλήνων στην αντιμετώπιση του πρωτόγνωρου αυτού υγειονομικού κινδύνου. Επίτευγμα που αποτέλεσε την καλύτερη διαφήμιση για τη χώρα κατά την επανεκκίνηση της οικονομίας της, μόλις οι συνθήκες το επέτρεψαν.
Όμως η συνέχεια έμελλε να είναι διαφορετική. Τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων διαδέχθηκαν οι ξέφρενοι ρυθμοί χαλάρωσης και ανεμελιάς. Με στόχο την ενίσχυση του τουριστικού της προϊόντος, η χώρα εμφανίστηκε ως ο απόλυτος free COVID-19 προορισμός. Και βεβαίως η εσωτερική της εικόνα για τη ζωή και συμπεριφορά των Ελλήνων, δεν έπρεπε να αντικρούει την εικόνα που εξέπεμπε προς το εξωτερικό.
Επηρεαζόμενοι από τη στρατηγική της Ελληνικής πολιτείας και την αδράνεια των μηχανισμών της, οι Έλληνες εντρύφησαν στο μύθο της απαλλαγμένης χώρας από τη μολυσματική νόσο.
Μεγάλο μέρος του πληθυσμού άρχισε να ασπάζεται θεωρίες συνομωσίας, πως η υγειονομική κρίση αποτελεί μία παγκόσμια απάτη. Ξέχασε τα μέτρα προφύλαξης και άρχισε να συμπεριφέρεται ως άτρωτη φυλή στο νέο Κορωνοϊό.
Και να οι συγκεντρώσεις, και να τα εγκαίνια, και να τα πανηγύρια, και να οι συναθροίσεις στα beach bars και τα party. Η χώρα αποκοιμήθηκε βλέποντας το δικό της όνειρο. Μερίδιο ευθύνης ανήκει και σε πολιτικά πρόσωπα. Γιατί φρόντισαν με την προεξέχουσα παρουσία τους σε πάσης φύσεως εκδηλώσεις, να δώσουν το κακό παράδειγμα. Συντέλεσαν στο κατευνασμό της δημόσιας εγρήγορσης, για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Μοναδική παραφωνία σε όλο αυτό, μέλη της επιστημονικής κοινότητας που δε σταμάτησαν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου στα Μ.Μ.Ε και στις ανακοινώσεις τους.
Εξάλλου, ήταν ήδη γνωστές οι διαφωνίες τους για την αχαλίνωτη επανεκκίνηση της οικονομίας. Ο καθηγητής Τσιόδρας εξαρχής ήταν αρνητικός και είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις του για το ανεξέλεγκτο άνοιγμα των συνόρων στον τουρισμό. Το σκεπτικό του συνοψιζόταν στο γεγονός πως η χώρα είχε επιτύχει μέσα από μία επίπονη διαδικασία, σχεδόν να “καθαρίσει”. Είχε κατορθώσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την πρώτη φάση της πανδημίας. Η άποψη του, στο ποσοστό που μπορούσε να επηρεάσει τις αποφάσεις της Ελληνικής Πολιτείας, ήταν πως το επίτευγμα αυτό έπρεπε να διαφυλαχθεί. Για το λόγο αυτό είχε προτείνει να υπάρξουν αυστηρά πρωτόκολλα στις πύλες εισόδου της χώρας για τον εισερχόμενο τουρισμό.
Και η αλήθεια είναι πως με κλειστά τα σύνορα, θα ήταν εύκολη η διαχείριση όλων αυτών των εκδηλώσεων συγχρωτισμού. Εφόσον επικρατούσαν συνθήκες εγρήγορσης, ο έλεγχος τους θα αποτελούσε τυπική διαδικασία για τα ελεγκτικά όργανα. Το κυριότερο όμως είναι πως δεν θα ήταν σε μεγάλο βαθμό βλαπτικές για τη δημόσια υγεία, εφόσον διατηρείτο σχεδόν μηδενικός ο δείκτης R0. Ο αναπαραγωγικός δείκτης διασποράς της νόσου, ο οποίος άρχισε να κινείται αυξητικά με την έλευση των τουριστών. Εξέλιξη αναμενόμενη από την εμφάνιση εισερχόμενων κρουσμάτων που συντέλεσαν στη διασπορά της νόσου στην κοινότητα.
Τι συνέβη όμως και φτάσαμε από το δραματικό διάγγελμα του Πρωθυπουργού το βράδυ της 22ας Μαρτίου στο “περάστε κόσμε” της συνέντευξης τύπου στη Σαντορίνη την 13η Ιουνίου; Πως οι εξειδικευμένοι επιστήμονες στα υγειονομικά θέματα τέθηκαν στο περιθώριο και την ευθύνη των αποφάσεων ανέλαβαν οι τεχνοκράτες οικονομικής διαχείρισης;
Οι πληροφορίες λένε πως ο Πρωθυπουργός βρέθηκε σε δίλημμα, πιεζόμενος από την ασφυξία που επήλθε στην Ελληνική οικονομία. Από τη μία η επιστημονική επιτροπή εισηγείτο αργά και σταθερά βήματα επιστροφής σε μία προσαρμοσμένη κανονικότητα και από την άλλη η χώρα απειλείτο με πτώχευση.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης βομβαρδίστηκε από τις εισηγήσεις του Οικονομικού επιτελείου της Κυβέρνησης, πως η δεινή οικονομική θέση της χώρας θα σηματοδοτούσε άμεσα ραγδαίες εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα. Η μείωση της εισπρακτικής ικανότητας του κράτους θα οδηγούσε σε κατάρρευση των εσόδων. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας προειδοποίησε για μία νέα οικονομική περιπέτεια προ των πυλών. Ανάλογη με τη κρίση που βίωσε η χώρα την περίοδο διακυβέρνησης από το ΣΥ.ΡΥ.ΖΑ.
Το λογιστήριο του Κράτους προειδοποίησε πως τα ταμειακά διαθέσιμα εξανεμίστηκαν. Η χώρα είχε ανάγκη ρευστότητας, για να αποφύγει προσωρινά τον κίνδυνο να κατεβάσει ρολά. Ειδικές μελέτες του Σ.Ε.Β και εκθέσεις του Σ.Ε.Τ.Ε που ήρθαν σε γνώση του Πρωθυπουργού, προέβλεπαν εκτόξευση της ανεργίας σε ανεπανάληπτα επίπεδα. Έκρηξη λουκέτων στον παραγωγικό ιστό της Ελληνικής Οικονομίας με εξαφάνιση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η αμείλικτη εικόνα των αριθμών, οδηγούσε στην συντριβή του ήδη άρρωστου και διαταραγμένου τραπεζικού συστήματος της χώρας.
H πρόταση των επιστημόνων ήταν ξεκάθαρη. Πιστοποιητικό αρνητικού τεστ 48 ώρες πριν την άφιξη, ως απαραίτητο έγγραφο για την είσοδο στη χώρα. Αυστηροί δειγματοληπτικοί έλεγχοι από κινούμενα συνεργεία σε περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος και ξενοδοχεία διαμονής. Η πρόταση τελικώς κρίθηκε άστοχη. Θεωρήθηκε εχθρική πράξη προς τα συμφέροντα της τουριστικής βιομηχανίας για οικονομικούς αλλά και άλλους διαδικαστικούς λόγους. θα αναχαίτιζε είπαν, το ενδιαφέρον των tour operators για μαζικές αφίξεις. Προτιμήθηκε η λύση της δημιουργίας αλγόριθμου δειγματοληπτικών τεστ στις πύλες εισόδου στη χώρα. Τα αποτελέσματα ήταν οι εικόνες χάους στους χώρους άφιξης των αεροδρομίων, το φιάσκο του Προμαχώνα και το φαινόμενο των αυτοβούλως προσελθόντων νοσούντων τουριστών.
Στο ήδη βεβαρυμμένο κλίμα για την Κυβέρνηση, με το θόρυβο που προκλήθηκε από τις καταγγελίες για διασπάθιση δημοσίου χρήματος με την καμπάνια “Μένουμε Σπίτι”, τον τραγέλαφο του Σκόιλ Ελικικού, ήρθε να προστεθεί η κορωνίδα των λαθών. Το ανεξέλεγκτο άνοιγμα των συνόρων στον τουρισμό.
Λανθασμένη πολιτική επιλογή. Ενέργεια κάκιστης διαχείρισης η οποία συνοδεύθηκε από σωρεία καθυστερημένων αποφάσεων για την αντιμετώπιση των αρνητικών εξελίξεων που ακολούθησαν. Η κυβέρνηση φαίνεται πως βρίσκεται πλέον με την πλάτη στον τοίχο καθώς επέδειξε αργά αντανακλαστικά. Κυρίως όμως γιατί έχασε τον έλεγχο στην αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, συνεπεία της απόφασης της να ποντάρει με “ελαφρά τη καρδία” στα έσοδα από τον τουρισμό.
Ο καθηγητής Τσιόδρας εξαρχής ήταν αρνητικός και είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις του για το ανεξέλεγκτο άνοιγμα των συνόρων στον τουρισμό.
Η Ελλάδα με σχεδόν μηδενικό το δείκτη R0 θα μπορούσε να επανεκκινήσει με ασφάλεια την εσωτερική οικονομία της και να ασχοληθεί δημιουργικά και από θέση ισχύος, με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της. Να μπει δυναμικά στο ανταγωνιστικό πεδίο ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας. Στη φαρέτρα της θα είχε τη θετική εικόνα που δημιούργησε ανά τον κόσμο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νόσου στη πρώτη φάση εμφάνισης της πανδημίας. Η καλύτερη διαφήμιση για τα εξαγώγιμα Ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες, από χώρα προέλευσης με διασφαλισμένη την υγεία του πληθυσμού της.
Τελικώς οι επισκέπτες με υψηλή τουριστική δαπάνη γύρισαν την πλάτη στη χώρα μας. Είτε γιατί προέρχονται από χώρες που έχει εξαπλωθεί η πανδημία, ευρισκόμενοι σε οποιαδήποτε μορφή περιοριστικών μέτρων. Είτε γιατί προτίμησαν να προστατέψουν την υγεία τους παραμένοντας στις πατρίδες τους. Συνεπώς τα έσοδα από τον τουρισμό δεν θα είναι τα αναμενόμενα. Αρχικώς υπολογίζονταν 5 – 8 δις και οι τελευταίες προβλέψεις μιλούν πως στην καλύτερη περίπτωση δεν θα ξεπεράσουν τα 3 δις.
Μοιάζει να έγινε πολύ κακό για το τίποτα δηλαδή. Γιατί ο κίνδυνος να καταρρεύσει συνολικά η χώρα εξαιτίας λανθασμένων επιλογών της διακυβέρνησης, είναι πλέον ορατός. Ο Πρωθυπουργός οφείλει να πει την αλήθεια στους Έλληνες.
Πώς από την υπερευαισθησία που επιδείκνυε τον Μάρτιο για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας περάσαμε στην απλουστευμένη θεωρία από την πλευρά της Κυβέρνησης, της χρέωσης των αρνητικών εξελίξεων στον παράγοντα ατομική ευθύνη;
Το φιάσκο του Προμαχώνα. Η κύρια πύλη εισόδου εισερχόμενων κρουσμάτων Κορωνοϊού στη χώρα.
Γιατί η Κυβέρνηση δεν αποδέχεται με θάρρος και ειλικρίνεια τα λάθη της και αρέσκεται κατόπιν εορτής να πετά το μπαλάκι είτε στους επιστήμονες, είτε στους πολίτες; Πρόσφατα ο Πρωθυπουργός ζήτησε απο τους επιστήμονες να σημάνουν συναγερμό. Άτοπη δήλωση καθότι οι επιστήμονες έχουν σημάνει συναγερμό προ πολλού διαφωνώντας με τις τις επιλογές της Κυβέρνησης. Μάλιστα ανακοινώθηκε πως ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ξεκινά σειρά τηλεδιασκέψεων με την κωδική ονομασία “Αφύπνιση”. Στόχος της δράσης του αυτής, είναι να προκαλέσει την εγρήγορση της Ελληνικής κοινωνίας στην τήρηση των μέτρων προστασίας. Θα ήταν βέβαια προτιμότερο τόσο ο Πρωθυπουργός, όσο και η Ελληνική πολιτεία, να είχαν αφυπνισθεί νωρίτερα. Πολύ πριν φθάσουμε στη σημερινή κατάσταση.
Πώς είναι δυνατόν από τη θριαμβολογία του Μαΐου, να βιώνουμε τον Ιούλιο το στραπατσάρισμα του Ελληνικού υγειονομικού success story;
Πώς γίνεται να κλειδώνεται η χώρα με 94 κρούσματα στις 22 Μαρτίου ενώ την 1η Αυγούστου με 110 κρούσματα η ζωή να συνεχίζεται κανονικά;
Είναι λογικό να μην εφαρμόζονται αυστηρότερες διαδικασίες στην είσοδο των τουριστών και η Κυβέρνηση να επιμένει στη σωτηρία της με τον αλγόριθμο των δειγματοληπτικών τεστ; Ή μήπως η λύση των τοπικών lockdown θα δώσει τέλος στο πρόβλημα, ενώ συνεχίζεται η έλευση εισερχόμενων και πολλές φορές ασυμπτωματικών κρουσμάτων;
Πώς είναι δυνατό στις ημερήσιες αναφορές του Ε.Ο.Δ.Υ να είναι ελάχιστα τα κρούσματα από τις νησιωτικές περιοχές της χώρας; Άγιους έχουν όλοι αυτοί οι διάσημοι τουριστικοί νησιωτικοί προορισμοί που κάνουν θαύματα και απομονώνουν τα εισερχόμενα κρούσματα μόνο στην ηπειρωτική Ελλάδα;
Δεν είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας, που ένα μεγάλο επίτευγμα ακολουθείται από μία παταγώδη αποτυχία ή Εθνική ήττα. Το ‘χει η μοίρα αυτού του τόπου να μην μπορεί να διαχειριστεί συνετά και ώριμα τις επιτυχίες του.
Με την ελπίδα πως η χώρα δε θα πληρώσει με δεινό τρόπο τις Κυβερνητικές επιλογές της τελευταίας περιόδου, είναι στο χέρι του Πρωθυπουργού να αλλάξει ρότα. Nα λάβει άμεσα τις σωστές αποφάσεις. Αυτός εξάλλου έχει τη συνολική και τελική ευθύνη της διαχείρισης του Κυβερνητικού έργου. Και είναι το πρόσωπο που θα συγκεντρώσει τα πυρά σε ενδεχόμενη υπονόμευση και νέα υποθήκευση του μέλλοντος της νέας γενιάς των Ελλήνων για τα επόμενα χρόνια. Η παράφραση της σοφής ρήσης Όποιος πάει για τα πολλά, χάνει “τα αυγά και τα καλάθια” (και όχι μόνο τα λίγα), ας αποτελέσει έναυσμα για να επανέλθει η λογική. Ας μείνει η Ελλάδα με τα λίγα και ας διαφυλάξει την ασφάλεια της υγείας του πληθυσμού της. Των μανάδων και πατεράδων μας, των παππούδων και των γιαγιάδων μας που έλεγε και ο Σωτήρης Τσιόδρας.
Γιάννης Γερ. Ζαπάντης
Φωτογραφία εξωφύλλου iefimerida.gr
