Covid-19: Υπάρχει θεραπεία;

Υπάρχουν χιλιάδες κλινικές δοκιμές θεραπειών για τη νόσο του COVID-19 σε όλο τον κόσμο. Ο Ηλίας Μόσιαλος αναλύει τι ισχύει σήμερα αναφορικά με τις πιθανές θεραπείες. Στις 15 Ιουνίου ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων είχε δηλώσει ότι ήταν σε συζητήσεις με φαρμακευτικές εταιρείες και ερευνητές για 132 πιθανές θεραπείες και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας παρακολουθεί 1700 κλινικές δοκιμές παγκοσμίως.

Πρόσφατα αποτελέσματα από στοχοποιημένες μελέτες με συνεργασία πολλών ερευνητικών κέντρων, που αξιολόγησαν δείγματα από εκατοντάδες ασθενείς, έχουν δείξει πως ασθενείς που πάσχουν πολύ σοβαρά από τον ιό, ενδέχεται να έχουν μεταλλάξεις σε γονίδια που μειώνουν την ανοσολογική τους απόκριση στη νόσο. Αυτό δείχνει πως η πολυπλοκότητα της έκβασης της νόσου ενδέχεται να επηρεάζεται και από ατομικά γενετικά χαρακτηριστικά. Δηλαδή ακολουθώντας τις μελέτες βλέπουμε πως έχουμε μια πολυσυστημική νόσο που σχετίζεται και με τον ξενιστή και με τον ιό.

Επίσης, υπάρχουν διαφορετικές φάσεις αυτής της νόσου και η θεραπεία πρέπει να προσαρμοστεί σε κάθε φάση. Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων έχει ήπια ή μέτρια συμπτώματα και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό δεν έχει καν συμπτώματα. Κάποιοι, ένα πολύ μικρό ποσοστό, αναπτύσσουν σοβαρή ασθένεια και πρέπει να νοσηλευτούν και ίσως χρειαστούν οξυγόνο και αναπνευστική μηχανική υποστήριξη, και να διασωληνωθούν. Επίσης ξέρουμε πλέον ότι ορισμένοι ασθενείς που έχουν αναρρώσει θα αντιμετωπίσουν μακροχρόνια προβλήματα.

Ερευνητές σε όλο τον κόσμο εργάζονται με απίστευτες ταχύτητες για να βρουν τους καλύτερους νέους τρόπους θεραπείας και πρόληψης. Διερευνούν ταυτόχρονα τη δυνατότητα προϋπαρχόντων φαρμάκων στην αναζήτηση νέων θεραπειών κατά του κορωνοϊού. Οι τρέχουσες προσεγγίσεις για τις θεραπείες COVID-19 εντάσσονται γενικά σε 3 κατηγορίες:

Τα περισσότερα αντί-ιικά φάρμακα έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά, εκτός από τη ρεμδεσιβίρη που δείχνει μέτρια μείωση της παραμονής στο νοσοκομείο, αλλά καμία μείωση στη θνησιμότητα των νοσηλευόμενων ασθενών.

Παρόλο που η υδροξυχλωροκίνη και η χλωροκίνη είναι ήδη προϊόντα με άδεια χρήσης για τη θεραπεία άλλων ασθενειών, σε αυτό το στάδιο, δεν υπάρχουν στοιχεία από τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές, για την επαρκή αξιολόγηση των πιθανών οφελών και βλαβών από τη χρήση αυτού του φαρμάκου για προστασία από τον κορωνοϊό.

Τα επιστημονικά στοιχεία δεν δείχνουν καμία επίδραση της υδροξυχλωροκίνης στη βελτίωση των ασθενών με COVID-19.

Δοκιμάστηκαν και δοκιμάζονται διάφορες θεραπείες με δεξαμεθαζόνη, αναρρωτικό πλάσμα, μονοκλωνικά αντισωμάτα, ιντερφερόνες, hydrocortisone κι άλλα. Έχει αποδειχθεί πως τα κορτικοστεροειδή, όπως η δεξαμεθαζόνη, που λαμβάνονται από το στόμα ή ενδοφλεβίως, μειώνουν τη θνησιμότητα σε άτομα που χρειάζονται οξυγόνο και αναπνευστική μηχανική υποστήριξη.

Μια κατηγορία θεραπευτικών, που ονομάζονται μονοκλωνικά αντισώματα, τα οποία αποτρέπουν τη σύνδεση του ιού στα κύτταρα, διέρχονται κλινικές δοκιμές για πρόληψη και θεραπεία. Αρκετές εταιρείες αναπτύσσουν νέα μονοκλωνικά αντισώματα για την εξουδετέρωση του κορωνοϊού. Θα εξεταστούν επίσης ως προληπτική θεραπεία σε εκείνους που είναι υγιείς αλλά διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να αρρωστήσουν επειδή εργάζονται σε περιβάλλον υγειονομικής περίθαλψης ή έχουν εκτεθεί σε μολυσμένα άτομα.

Η δεξαμεθαζόνη είναι ένα πολύ ισχυρό αντιφλεγμονώδες φάρμακο. Μπορεί να σώσει ασθενείς που βρίσκονται σε πολύ σοβαρή ή και κρίσιμη κατάσταση, όπου ιστοί όπως το καρδιαγγειακό τους σύστημα ή οι πνεύμονες μπορεί να είναι πολύ φλεγμονώδεις. Αλλά ο ΠΟΥ δεν συστήνει τη δεξαμεθαζόνη ως θεραπεία για τον ίδιο τον ιό, ή για προληπτική χρήση.

Η χρήση του αναρρωτικού πλάσματος έχει εγκριθεί για χρήση σε ασθενείς COVID-19 σε κρίσιμη κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο ΠΟΥ κάνει -σε πραγματικό χρόνο- μετα-ανάλυση όλων των αποτελεσμάτων των δημοσιευμένων κλινικών δοκιμών που βρίσκονται σε εξέλιξη για τις θεραπείες, συμπεριλαμβανομένου του αναρρωτικού πλάσματος. Ο ΠΟΥ ναι μεν εκτιμά πως το αναρρωτικό πλάσμα μπορεί να δοκιμαστεί ως πειραματική θεραπεία COVID-19 σε κλινικές μελέτες, αξιολογεί πως μπορεί να αποδειχθεί αποδοτικό, αλλά ταυτόχρονα θεωρεί πως απαιτούνται περαιτέρω κλινικές ενδείξεις για την παροχή καθοδήγησης σχετικά με την κλινική χρήση του.

Καθώς υπάρχουν αναφορές για υψηλά ποσοστά θρόμβων αίματος σε ασθενείς που είναι σοβαρά άρρωστοι με COVID-19, τα φάρμακα κατά της θρόμβωσης μπορεί να είναι αποτελεσματικά σε αυτή την κατεύθυνση.

Επίσης να αναφέρουμε και την κολχικίνη που δοκιμάζεται και στη χώρα μας, ένα φάρμακο για τη θεραπεία της φλεγμονής και του πόνου σε καταστάσεις όπως η ουρική αρθρίτιδα. Θα μπορούσε να βοηθήσει στη βελτίωση των επιπλοκών του COVID-19, αλλά υπάρχουν ελάχιστα δεδομένα από κλινικές δοκιμές.