Ψευτάκια, υπερβολικά, παραμυθάδες: Όπως και να τα αποκαλέσετε, τα παιδιά συνηθίζουν να λένε ψέματα. Τα πιο μικρά μπορούν να σας περιγράψουν ένα συμβάν που δεν έγινε ποτέ, ενώ τα μεγαλύτερα να ισχυριστούν ότι διάβαζαν ενώ δεν έχουν ανοίξει βιβλίο. Τώρα εδώ που τα λέμε, όλοι έχουμε πει λίγο ή πολύ αντίστοιχα ψέματα.
Κάποιες φορές, τα παιδιά ξεκινάνε ξαφνικά να λένε επαναλαμβανόμενα ψέματα. Και όπως είναι φυσικό, οι γονείς αρχίζουν να ανησυχούν μην καταλαβαίνοντας τι πυροδότησε αυτή τη νέα συνήθεια αλλά και πως να τη διαχειριστούν.
Ας δούμε όμως γιατί τα παιδιά λένε ψέματα
Οι περισσότεροι γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά λένε ψέματα για να αποκτήσουν αυτό που θέλουν ή για να γλιτώσουν κάτι που δεν θέλουν. Κι όντως πολλές φορές έτσι είναι. Όμως υπάρχουν και κάποιοι άλλοι λιγότερο εμφανείς λόγοι που τα παιδιά δεν λένε την αλήθεια ή τουλάχιστον όλη την αλήθεια.
Τσεκάρουν μία νέα συμπεριφορά
Αρκετοί παιδοψυχολόγοι, υποστηρίζουν ότι μόλις τα παιδιά ανακαλύψουν ότι μπορούν να λένε ψέματα, το δοκιμάζουν για να δούνε τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει. Με απλά λόγια να δούνε αν πιάνει.
Για να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους
Τα παιδιά με ελλειμματική αυτοπεποίθηση, μπορούν να αρχίσουν να λένε μεγάλα ψέματα γύρω από τις επιδόσεις τους. Για παράδειγμα «έβαλα 10 γκολ», «η δασκάλα μου είπε πολλά μπράβο» ενώ τίποτα από αυτά μπορεί να μην έχει συμβεί στην πραγματικότητα.
Για να απομακρύνουν το ενδιαφέρον από πάνω τους
Παιδιά που μπορεί να αισθάνονται άγχος ή στεναχώρια μπορεί να κρύβουν τα συμπτώματα τους για να μην προκαλέσουν το ενδιαφέρον και αναγκαστούν να συζητήσουν θέματα που τα ζορίζουν. Για παράδειγμα να πουν «ναι κοιμήθηκα πολύ καλά» ενώ μπορεί να μην έχουν κοιμηθεί καθόλου.
Γιατί μιλάνε πριν σκεφτούν
Αυτό είναι αρκετά σύνηθες σε παιδιά με διάσπαση προσοχής και μεγάλο παρορμητισμό. Σε αυτές τις περιπτώσεις η καθοδήγηση πρέπει να είναι «σκέψου πριν μιλήσεις». Κάποιες φορές μάλιστα μπορεί να μην συνειδητοποιούν και τα ίδια ότι έχουν πει ένα ψέμα.
Μην ξεχνάμε και τα κατά συνθήκη ψέματα
Είναι οι περιπτώσεις που μικροί-μεγάλοι επιλέγουμε να πούμε ένα ψέμα για να μην στεναχωρήσουμε τον άλλον. Αυτό βέβαια είναι ένα μεγάλο θέμα και θέλει ωριμότητα η διαχείριση του και το τι συμβουλεύουμε τα παιδιά να κάνουν.
Τι μπορείτε να κάνετε
Είναι σημαντικό να κατανοήσετε τη φύση και τη σοβαρότητα του ψέματος. Δυστυχώς δεν είναι πάντα εύκολο και δεν υπάρχουν γρήγορες λύσεις. Κινηθείτε σε 3 βήματα:
- Βήμα 1
Αν ο στόχος είναι το παιδί να τραβήξει την προσοχή σας. Σε αυτή την περίπτωση, αρκετοί παιδοψυχολόγοι συνιστούν να το αγνοήσετε. Το να πείτε στο παιδί «λες ψέματα, δεν έγινε έτσι» δεν θα βοηθήσει. Χειριστείτε το διακριτικά. Σκεφτείτε όμως και δουλέψτε την χαμηλή αυτοεκτίμηση που μπορεί να έχει το παιδί και που το οδηγεί στο να πει κάποια ψέματα για να τραβήξει την προσοχή σας.
- Βήμα 2
Αν το προηγούμενο δεν δουλέψει, μπορείτε να είστε πιο ευθείς και να πείτε «δεν μου φαίνεται πολύ πιστευτή αυτή η ιστορία. Προσπάθησε να τη θυμηθείς καλύτερα και να μου την ξαναπείς». Επικεντρωθείτε στην ιστορία και αποφύγετε να χαρακτηρίσετε το παιδί σαν ψεύτη.
- Βήμα 3
Αν το ψέμα είναι πιο σοβαρό όπως για παράδειγμα το παιδί συστηματικά δεν διαβάζει στο σπίτι γιατί λέει « η δασκάλα δεν μας βάζει δουλειά για το σπίτι» τότε πρέπει να το αντιμετωπίστε πιο σοβαρά κι ίσως να υπάρξει κάποια τιμωρία. Είναι σημαντικό το παιδί να καταλάβει ότι το ψέμα έχει κάποιες συνέπειες. Οι συνέπειες δεν χρειάζεται να είναι σκληρές και σε καμία περίπτωση μακροχρόνιες. Για παράδειγμα μπορείτε να πείτε «δεν διάβασες σήμερα, δεν θα παίξεις το αγαπημένο σου παιχνίδι σήμερα».
Τι δεν πρέπει να κάνετε
Μην στριμώχνετε τα παιδιά στη γωνία. Μην γίνετε ανακριτές. Προσεγγίστε το θέμα με ηρεμία και διπλωματία και εξηγείστε γιατί ένα πιθανό ψέμα ή μία μισή αλήθεια δεν οδηγεί πουθενά.
Αποφύγετε να πείτε το παιδί σας ψεύτη. Η πληγή που θα του προκαλέσετε είναι μεγαλύτερη από το να αντιμετωπίσετε ένα ψέμα σαν ένα μεμονωμένο γεγονός.